Günes isinlarinin insan ve insan derisi için birçok faydalari ve zararlari vardir. Günesin insanlar üzerindeki en temel faydasi vücudun D vitamini sentezlemesini saglayarak kemik gelisiminde rol oynamasidir. Ancak, özellikle yaz aylarinda maruz kalindiginda yaydigi UV isinlari zararli etkiler olusturabilir.
Normalde atmosfer ve ozon tabakasi dünyaya ulasan UV isini miktarini azaltir. Ozon tabakasinin incelmesiyle birlikte yeryüzüne ulasan UV radyasyon miktarinda büyük artis olmustur. Günes isiginin içindeki UV; UVA ve UVB olarak iki gruba ayrilir. UVA isinlari derinin derin tabakalarini etkiler ve deri kanseri riskini artirir. Mevsim ve hava kosullarindan etkilenmeksizin yil boyunca etkili olur. UVB isinlari ise derinin üst tabakasini etkiler ve özellikle yaz aylarinda daha yogun bir sekilde karsimiza çikar ve günes yaniklarina neden olur. Yasam boyunca alinan UV isinlarinin yarisindan fazlasi ise çocukluk çaginda alinir. Tekrarlayan cilt yaniklari cilt kanserine sebep olabilir. Bu yüzden de , sadece deniz ya da havuz kenarinda güneslenirken degil, günün her saatinde ve her yasta günesten korunmamiz büyük önem tasir.
GÜNESTEN NASIL KORUNURUZ ?
Günes isinlarinin en yogun geldigi saatler olan (11.00 – 16.00) arasinda uzun süre güneste kalinmamali, gölge mekanlar tercih edilmelidir. Kum ve denizden yansiyan UV isinlari önemli miktarda zarar verebilecegi için dikkatli olunmalidir.
- Bas sapka ile kapatilmali,
- Pamuklu, açik renkli, ince ve hafif giysiler giyilmelidir.Açik renkli giysiler de günes isigini geçirebildiginden, altina günes koruyucu sürmek gerekebilir.
- Yillarca UV isinlarina maruz kalmak katarakt riskini artirir. Gözlerin korunmasi için günes gözlügü takilmalidir.
- Günesten koruyucu kremler günese çikmadan yarim saat önce sürülmeli ve her iki saatte bir ve suya girdikten sonra tekrarlanmalidir.
Günesin zararlari açisindan en fazla riski beyaz tenli olanlar, kizillar ve hiç bronzlasamadan günes yanigi olusan cilt tipleri tasir. Cildin rengi koyulastikça yanma riski de o oranda azalir.
Piyasada bulunan pek çok günesten koruyucu ürün vardir. Hem UVA hem UVB’ ye karsi koruyucu bir ürün tercih edilmelidir. Etkisi uzun sürmeli, sürümü kolay olmalidir. Günesten koruyucular üzerinde bulunan SPF yazisi, ürünün UV isinini filtre etme gücünü gösterir. Günlük kullanim için SPF 15 koruma faktörü yeterlidir. Fakat yaz aylarinda ve açik tenliler için en az 30 koruma faktörü gerekir. Yetersiz korunma sonucu günes yanigi olusmussa yapilan en büyük yanlis yanik üzerine dis macunu, yogurt gibi maddelerin sürülmesidir. Bir diger hata da günesten koruyucular yerine bronzlastirici losyonlarin kullanilmasidir.
Vücut için en güçlü nemlendirici sudur. Yaz aylarinda alkollü ve asitli içeceklerden uzak durulmali ve günde en az 2 litre su içilmelidir.
Günese fazlaca maruz kalan çocuklarimiza günesten korunmayi ögretmeli ve ozon tabakasinin azalmasi ile artan deri kanseri riskini azaltmak için günesten korunmayi bir yasam biçimi haline getirmeliyiz.
Kaynak:Devlet Hastanesi Web Sayfasi